มาตรฐานและระบบคุณภาพสำหรับธุรกิจ SMEs
เรียบเรียงโดย ดร.ธราธร กูลภัทรนิรันดร์
| มาตรฐานและระบบคุณภาพสำหรับธุรกิจ SMEs เมื่อกล่าวถึงคุณภาพ คำที่มักจะได้ยินควบคู่กันเสมอคือคำว่า มาตรฐาน เพราะโดยปกติแล้วเมื่อผลิตภัณฑ์ใดมีคุณลักษณะสอดคล้องหรือผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่ตั้งไว้ เราจะถือว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพ สำหรับมาตรฐานเองนั้นก็สามารถแบ่งออกได้มีหลายระดับตั้งแต่มาตรฐานของโรงงานเอง มาตรฐานระดับประเทศ และมาตรฐานระดับสากล เป็นต้น อย่างไรก็ตามการคงไว้ซึ่งมาตรฐานต่างๆ นั้น จำเป็นที่องค์กรจะต้องมีระบบในการควบคุมซึ่งได้แก่ระบบคุณภาพ ในบทนี้ผู้เขียนจะกล่าวถึงความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับมาตรฐาน และระบบคุณภาพ เพื่อเป็นแนวทางสำหรับองค์กรธุรกิจได้ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาองค์กรต่อไป 1. ความหมายของมาตรฐาน ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. 2511 ได้กำหนดคำว่า มาตรฐาน" ไว้ว่า มาตรฐาน คือ ข้อกำหนดรายการอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่างเกี่ยวกับ |
2. วิธีทำ วิธีออกแบบ วิธีเขียนรูป วิธีใช้ วัตถุที่จะนำมาทำผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม และความปลอดภัยอันเกี่ยวกับการทำผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
3. จำพวก แบบ รูปร่าง มิติของหีบห่อ หรือสิ่งบรรจุชนิดอื่นรวมตลอดถึงการทำหีบห่อหรือสิ่งบรรจุชนิดอื่น วิธีการบรรจุ หุ้มห่อหรือผูกมัดและวัตถุที่ใช้ในการนั้นด้วย
4. วิธีทดลอง วิธีวิเคราะห์ วิธีเปรียบเทียบ วิธีตรวจ วิธีทดสอบและวิธีชั่ง ตวง วัด อันเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
5. คำเฉพาะ คำย่อ สัญลักษณ์ เครื่องหมาย สี เลขหมาย และหน่วยที่ใช้ในทางวิชาการอันเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
6. ข้อกำหนดรายการอย่างอื่นอันเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ตามที่รัฐมนตรีประกาศหรือตามพระราชกฤษฎีกา
จากความหมายตามพระราชบัญญัติฯ จะเห็นได้ว่าคำว่ามาตรฐานมีความหมายครอบคลุมในหลายๆ เรื่อง ซึ่งอาจสรุปได้ว่า หมายถึง ข้อกำหนด กฎระเบียบ หรือแนวทางปฏิบัติหรือลักษณะ เฉพาะของกิจกรรม หรือผลอันจะเกิดขึ้นเนื่องจากกิจกรรมนั้น ๆ ที่ได้ตกลงร่วมกัน และได้รับการจัดทำเป็นลายลักษณ์อักษร โดยได้รับความเห็นชอบจากองค์กรที่เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป เพื่อใช้เป็นแนวทางหรือหลักเกณฑ์ ในการดำเนินการเพื่อบรรลุตามข้อกำหนดที่วางไว
้ 2. ระดับของมาตรฐาน
ระดับของมาตรฐานแบ่งได้เป็นหลายระดับ สามารถสรุปคร่าวๆ ได้ดังนี้
2.1 มาตรฐานระดับบุคคลหรือหน่วยงาน เป็นมาตรฐานที่กำหนดขึ้นโดยแต่ละบุคคล หรือหน่วยงาน รวมไปถึงระดับบริษัท หรือองค์กร (ซึ่งอาจมีความแตกต่าง หรือไม่ได้รับการยอมรับจากบุคคลหรือองค์กรอื่น) เช่น ข้อกำหนดในการวางแผนผังการทำงาน การออกแบบผลิตภัณฑ์ เป็นต้น
2.2 มาตรฐานระดับกลุ่มสมาพันธ์ เป็นมาตรฐานที่กำหนดขึ้นโดยความร่วมมือของกลุ่มองค์กรที่ทำธุรกิจประเภทเดียวกัน เช่น กลุ่มผู้ผลิตอาหารกระป๋อง กลุ่มผู้แปรรูปยางพารา กลุ่มผู้ผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ เป็นต้น
2.3 มาตรฐานระดับประเทศ เป็นมาตรฐานที่ได้จากการประชุมหารือเพื่อหาข้อตกลงร่วมกันของผู้เกี่ยวข้องหลายฝ่ายในชาติ โดยมีหน่วยงานมาตรฐานของชาตินั้น ๆ เป็นศูนย์กลาง
2.4 มาตรฐานระดับภูมิภาค เป็นมาตรฐานที่เกิดขึ้นจากการประชุมปรึกษาหารือกันระหว่างประเทศในภูมิภาคเดียวกัน แล้วกำหนดข้อตกลงร่วมกัน ส่วนมากจะเป็นการปรับมาตรฐานระดับประเทศในภูมิภาคเดียวกัน ให้มีสาระสำคัญสอดคล้องกัน
2.5 มาตรฐานระดับนานาชาติ เป็นมาตรฐานที่ได้จากข้อตกลงร่วมกันของประเทศสมาชิกต่าง ๆ ที่มีความสนใจร่วมกัน เช่น มาตรฐานระหว่างประเทศขององค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการ มาตรฐาน (International Organization for Standardization - ISO)
3. มาตรฐานที่ผู้ประกอบการธุรกิจ SMEs ควรทราบ
3.1 มาตรฐานชุมชน
มาตรฐานชุมชนกำหนดขึ้น เพื่อเป็นการสนับสนุนการพัฒนาภูมิปัญญาของแต่ละท้องถิ่น และยกระดับการผลิตให้มีคุณภาพ ตามโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ซึ่งเป็นนโยบายของรัฐบาล โดยทางสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมให้การรับรองและแสดงเครื่องหมายรับรองคุณภาพ เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือแก่ผู้บริโภคและเพื่อให้สามารถขยายตลาดได้มากขึ้น
3.2 มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) หมายถึงข้อกำหนดทางวิชาการที่ สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) ได้กำหนดขึ้นเพื่อใช้เป็นแนวทางแก่ผู้ผลิตในการผลิตสินค้าให้มีคุณภาพในระดับที่เหมาะสมกับการใช้งานมากที่สุดโดยจัดทำออกมาเป็นเอกสารและจัดพิมพ์เป็นเล่ม ภายในมอก.แต่ละเล่มประกอบด้วยเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการผลิตผลิตภัณฑ์นั้นๆ เช่น เกณฑ์ทางเทคนิค คุณสมบัติที่สำคัญ ประสิทธิภาพของการนำไปใช้งาน คุณภาพของวัตถุดิบที่นำมาผลิตและวิธีการทดสอบเป็นต้น
4. เครื่องหมายมาตรฐานสำหรับผลิตภัณฑ์ (มอก.)
สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) ได้ให้การรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ โดยการอนุญาตให้แสดงเครื่องหมายกับผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพตามมาตรฐานประเภทต่างๆ รวม 5 เครื่องหมาย (โปรดดูตารางที่ 1) กล่าวคือ...อ่านภายในเอกสารต่อคะ
ดาวน์โหลด : มาตรฐานและระบบคุณภาพสำหรับธุรกิจ SMEs